Poeta batek; are gehiago, poeta hori gaztea bada, bere ibilbidea egin beharra dauka. Ibilbidea, gehienetan, nekea ez ezik, latza ere izaten da, poeta izatea ez baita, dakienak badaki, eta ez dakienak ez du zertan jakin, lanbide erraza. Asko dira lehen poema liburua kaleratu dutenak; gutxiago, bigarrena ere kaleratzera ausartu direnak. Hortik aurrerakoa heroismo modukoa da. Poesiak ez baitu, oro har, esker onik jasotzen, ez irakurleen aldetik ez gizartearen aldetik ere. Prosak esker onik jasotzen ote duen bestelako galdera da, eta bestelako galderek bestelako erantzunak eskatzen dituzte. Beude, beren horretan, oraingoz bederen, erantzunaren zain. Bizitza, neurri batez, erantzun zain egotea da. Ez dakit baieztapenak poesiarekin zerikusia ote duen, baina bai egiarekin, edo bere irudikapen prosaikoarekin, alegia errealitatearekin.

Goizalbaren argitan Pello Otxotekoren laugarren poema liburua da. Poetak, dagoeneko, badaki edo jakin behar luke bizitzaren eta poesiaren arteko harremana zein den edo zein izan daitekeen. Bizitza oso poetikoa eta poesia ere oso bizia izan badaiteke ere, beti ez dago berdintasunik, edo berdintasun osorik, poesiaren eta bizitzaren artean. Bizitza alde batetik joan ohi da; eta poesia, bestetik. Baina batzuetan topo egiten dute, bizitzak eta poesiak, eta nahastu ere bai. Minak ekarri ohi ditu bata zein bestea bidera; edo maitasunak. Gorrotoak ere bai, noizean behin. Poetak bere mozorroa utzita, bizitzako kaleetara jotzen duenean gertatzen da, gehienetan. Bizitza arnasaz hartzeko zerbait baita, biriketan barnera sartzeko, botatzeko ere bai; neurrian, noski.

Maitasun poemak dira Otxotekorenak, heldutasunaren mugak zein diren erakutsi dizkion liburu honetan. Esan daiteke horrela, eta esango nuke. Badakit, denok dakigu, nerabezaroa eta maitasuna ere uztartzen errazak direla, eta are banatzen errazago. Eskarmentuak hala erakusten du. “Argiaren gogoeta / iluntasunean galdu da, / zure hitzak / malkoen isiltasunean abiatu”. Maitasuna eta argia biak bat dira, poetaren irudimenean.

Maitasunaren argitara Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-10-26

ARRIBANTEAK

La mort est si souvent représentée comme une fin, une limite, une frontière, un voyage, un départ ou le passage d'une frontière. La mort y arrive-t-elle? Peut-on faire l'histoire de cette frontière et de cette arrivée? Qu'est-ce qu'un arrivant?

Jacques Derrida, Apories


Arribanteak gara.
Baina ez dakigu zein motatako arribanteak.
Helmugara porturatzen diren arribanteak
ala sekulan lehorreratzen ez diren arribanteak.
Irten garenerako galduak gaude, galdurik dugu norabidea
arribanteak bagara ere.


Baina arribante denak,
helburu jakin bakarra dauka
ezkutukoa izanik ere.
Eta arribante guztiak dira portura iritsiko,
ahituak baina, guztiok gara portura iritsiko.
Portuan, utzitako begirada berberak itxoingo dizu...
Herio zure begiekin badator ere.


Bizitzaren ekaitz ilun honetan
zure begiek soilik dute argia,
egunsentirik ez duen egunaren argia,
eta argi honek porturantz garamatza
gure esperantzen faroa
arribantearen lorratza
geroaren uhara
bidaiaren helburu, Herio!


Baina ontzia nolakoa izango den
eta ur gainean nola manten daitekeen,
horrek arduratzen nau.
Gainera kapitaina ezagutu nahi nuke.
Ez zait gehiegi axola
portuan nire zain nor egongo den,
ezta norbait egongo den ere.


Portuak
melodiaren isiluneak dira,
arribanteen zalantza-puntuak,
ez baitakigu inoiz
kantua amaitu ala
motibo berriekin jarraituko duen
harmonia sakonagoz hornituta.


Nolanahi ere,
portuak dira bidearen balizak,
eta honela dio gure Kapitainak:
"Entzun ezazue, anaiok,
portuak dira zuen bidaide bikainak!"


Oi, Kapitaina!
"Tenkatu sokak, ireki birikak,
oihal puztuaz
portura sar gaitezen!"
Atzera egin nuen soa,
hantxe gatz bihurtu zen
eta urarekin nahastuz itsasoratu.
Arribantea naiz,
eta kapitainik ez duen ontzian noa.


Heriok, egunen batean,
portua utzi zenuen begiekin jasoko zaitu,
zerua den itsaso zikinean sartzeko.
Oi, Kapitaina!
Baina ontziaren lemazaina
aspaldi zendu zitzaigun.


PROUSTITUTA

Neroni zelebratzen naiz
eta neure burua dut kantatzen,
eta zuri ere kantari ari natzaizu
neskatila liraina
neskatila xarmanta.


Jatorrietara nator atzera
genesi matrizialera
kreazioaren uterora
zerizanaren barne-muinera
zeure kaliza sakratura.
Horregatik,
zapata gorriko neskatila,
zapata gorriko neskatilaren bila
nabilen guztietan
neroni zelebratzen naiz,
eta neure burua dut kantatzen
edertasunaren poza goraipatuz.

Krisalidaren xarmak
etsipenean amilduriko arnasa
berratxikitzen dugunean soilik
gaitu txundituko.
Eta Eguzkiren sutargiak
hodeiertzean berantetsi baino lehen
lausoa digu kenduko
eulien zurrunbilo kiribilduan
kantu alegera toparaziz.


Neroni zelebratzen naiz
eta neure burua dut alaitzen,
eta geure burua dugu kantatzen
izpiritu garbiak goraipatzen ditugun orotan.


Ez dakit zure izena,
agian,
Lucy edo Lulu,
baina neuretzat Roxeanne izan zinen.


"La petite morte" zer den
erakutsi zenidan,
inoiz baino sutsuago
niri bizia barneratuz eta igorriz.


Orain
hortxe zaude
beti bezain ttiki
kalean hotzak hiltzen.
Zeure buruari itaun eginez,
iragan denborari buruzko
erantzunen bila.
Arnasa galduaren ondarea
non gorde ote daitekeen galdezka
zeruari orroak jaurtikiz.

Arimaren gatazka
esperantzaren agoran
libratu beharra dago.
Baina askatasuna
esperantza oro galtzen denean
lortzen da,
eta zeure begirada lausotuan
esperantza printzak
dira nagusi.


Vestale korroitua,
lugorrian utzitako izpiritu garbia,
izaraz zauritutako argia,
zamaz zulatutako gorputz ahitua.


Ezgai ziren esploratzaileek
hiletsitako arkanoa,
zeure baitan gorderik duzu
urrezko ardi-larrua.


Oi, zelebratzen naiz
zutaz gogoratzen naizen bakoitzean!
Oi, zelebratzen naiz,
eta donetsi mirespenez
zu ezagutu zintudan eguna!


ILUN EDERRA

Iluna ederra da.
Iluntasunaren xarma gogokoa dugu
erabat, eta errotik datorkigu gainera.
Gauaren ederragotzea areago doa
iluntasunak denbora luzatzen baitu
eta iraupena dastarazten.
Zentzu guztien bilkura
kantuen ttopara den legez,
ilun guztiak horditzen dira
sukartutako ixiltasunean
astroen izerdi hotzaren pean.

Arnasa galduaren ondarea 2003, Elkar)



RIMBAUD-EN PARADOXA

Poemak idaztetik armak saltzera iristeraino
pauso ttiki bat besterik ez dago:
marra mehe gorri xumea zeharkatzea,
axolagabetasuna, kontzientzia, koherentzia...


NORA EZEAN

Itzalik gabe geratu naiz.
Dagoeneko ez daukat
nigan zalantza duen itzalik.
Bidegurutzetako erroiek
bizkarra eman didate.
Bizitzako eskifaia ahiturik
ez dago oihala puztuko duen haizerik.
Oinazeak eraso gordinetan
ene begirada alboratzen du
samina gibelean utzita.
Eta ilargiak tinko
argirik sortzen ez duen eremuan
izerdia erauzi nahi du
larritasunen urdurian.


Non hago Merlin?!
Non hago Merlin?!
Hire arrastoak etengabe dakusat,
hire mezuaren zentzua jaso diat,
hire kaparen lorratza sentitzen diat,
baina non zeudek
hire bidaiaren mugarriak?


Loreleiren lurrinak
aintzirako ur gainean galdurik...
Ulalumeren hasperenak
basoko hezean hedatzen?
Zernahi aroko uztak onduko dira
bi birjinen elkar topoan,
eta erregeek eta aztiek bakulu berdina dute oratuko
bi birjinak topatu aurretik.


Ikusten baduzu ibaian behera,
Moldavan behera,
-- Kanpa Uhartea eta Hontzaren Errota
aurrez aurre edukita -
itzalik gabeko ahurra
doinu deliziosoz emeki kulunkatua,
ez ezazu pentsa
arratoiak barruraino zulatzen duten
Ofeliaren gorputz gardenean
bere izter zurietatik hasita
barne erraietaraino
ez ezazu pentsa
izadiaren hilezkil hotzek
kontrakoa adierazten duten arren.
Ibaian behera ikusten baduzu
argigunearen sekretua
gorde ezazu bihotzean gorde.


Baina itzalak ez dira batzen
ezta belztasunean handitzen,
ez bata bestearen gainean jartzen ere.
Itzalak luze luzatzen dira
egiaren argitan,
azkar dardaratzen dute
argiaren berotan;
baina inoiz ez dute igortzen
beroaren egia.


Argilunak bidaide errariak dira
eta zalantzaren mugarriak
eskaintzen dizkigute.
Nire bilaketan ordea
zalantzaren itzal izpirik
ez da ageri,
abandonatze eta amiltze honetan
nora eze huts eta betearen jabe
izatera iritsi naiz.
Gupida geldirik dago ate ondoan,
bidegurutzetako itzal galdua,
etengabeko itxaronaldian.


Esperantzak ez du zentzurik,
zoriaren norgehiagokan
nehoiz irabazle ez zarelako.
Eta etsipena
barrunbe amaigabea da.


EZTIA ETA OLIOA

Eztia eta olioa jartzen zenuen
ogi zatiaren gainean
goizeko lehen orduetan
esnatu ostean.
Egun argia, urdin mailegatua zirudien
zeruko kolorearen tapiza.
Tximini batetik kea zerion
eta urruneko larrean barreiatzen zen
bertan zegoen ihintzarekin bat eginik.
Zertzelada haietan
zure irribarre joria
olio tantetan pozten zen
eta une haietako begiradetan
maitasuna baino ez
elkar aldatzen genuen,
eztia bezain gozoa
eta olioa bezain bizia zen maitasuna.


Haginkada xamurrez
ogiari kosk egiten zenion
eta hortzeko erretenetan
eztizko hariak nabaritzen zitzaizkizun
kandelen argizarizko tantak bailitzan
letaginetatik zintzilik bukatuta.
Horregatik ote zen
zure musuen goxo hura?
Baina gozamena besterik
ez zen isurtzen
geure besarkaden arteko zirrikituetan.
Halakoa zen gure arteko maitasuna,
eztia bezain gozoa
eta olioa bezain bizia.


Eta horzkada bat bestearen atzetik
ogi zatia amaitzen zenuen,
olioz gantzuturiko ogi-mamia
eztizko tantaz zipriztindurik.
Eta alaitasun haren leinurupean
zure etxeko sukaldea
zohargitu egiten zen.
Zinez gustatzen zait
goizean goiz
ogi zatiak prestatzen zu ikustea,
ezti gozoa eta
olio bizia
mami zuriaren gainean jartzen.
Eta ez dut besterik behar
zu maite zaitudala jakiteko.

Oharra: azken hiru poemok ez dira argitaratu.

 

 

Etsipena ustezko sentimendua da.

Bizitzaren hurrengo ekitaldira

bultzatuko gaituen malguki indartsua.

Leuntasunik gabekoa,

gogor tratatzen gaitu

gabeziaren gatibu izan ez gaitezen.

Hortaz,

maita zeure burua

gauza denen gainetik

hobeto lehenago berandu baino.

 

 

Ez dezagun alferrik

indarrik gal.

Ez gaitezen ahalegin antzuetan

entzungorkeria elkorrean amil.

Ordubeteko tartea

denbora luzea da.

Eta gogoratu,

maite zaitut  ez da betiko,

E = m c²  bai, mon amour.

 

 

Honela aurrera egiten du

gogoaren borondateak, honela.

Zirrikitutan barrena ttikitasunetik handitu,

joritasunean amultsu, txirotasunean sendo,

aitzakiarik gabe ezin guztiak gaindituz.

 

Garitxaren odolak

ondoriorik sortzen ez duen azalean

irekitzen duzu bidea.

Zure nahiaren iturburu horrek

zilarrezko urez zabaltzen du

eremu zarbatsu eta urahi bihurtua.

Bere burua barrutik entzutera

adi prestatzen den orok,

zoriontasunaz horditurik

edo oinazez erresuminduta,

bere gorputzaren barrutik ere

emari hau sentituko du

naharo dariola.

 

Eta hor zaude zu,

pozaren besarkadak baztertzen

eta zorigaitzaren ukabilkadak saihesten,

berotasun epelaz inguraturik

munduko burrunbadak alboratzen.

Hain da hauskorra zure izatea,

hain da sotila zure arnasa,

hain da xamurra zure egoera...

Nolatan izan daiteke bihotz ttiki bat

maitasun gorenaren jabe?

EZTIA  ARI  DU

Eztia ari du.

Eztia ari du goian-behean.

Zerua goibel dago

baina ostarteak azaldu dira,

eta eztia dario zeruari tantaka

hodei hutsarteetatik barrena,

eguzkiaren errainu bakartiek

ezti-tanta bakoitza isla doratuaz

apaindu eta argitzen duten bitartean,

eta nerabe naiz ironia honen gaixotasunean

ezti-jario jantzian blaiturik.

Eztia ari du.

Eztia ari du goian-behean.

Eta zeruko katilu bakoitzean

tantak erortzen dira

urdin polit hori den edabea

goxoagoa bihurtuz.

Istant ttiki horiek

zure begiradan bat eginik

miragarri dira kliska bakoitzean.

Sua dantzan ikusi dut

lurraren gainean,

kantua arnasten sumatu

melodia guztietan,

baina sekula ez dut

zerua eztiz estalia ikusi

zure ondoan nagoenean bezala.

                                        

Eztia ari du.

Eztia ari du goian-behean.

Ezti bakartia, ezti basatia,

larresoroak estaltzen ditu

ihintz hozkirri goxoaz eta distira finaz.

Euri marmartiarra,

eztizko tantek

hodeiertza margotu dute

zerua eta itsasoa

urrezko marra batez bereiztuz.

Eztia ari du.

Eztia ari du goian-behean.

Eta erraien barnean

zerua irekitzen didazu

zeru  urdina

eztiz gozatua.

Ederra zara olatuen antzera

ederra zara zu eta zure laztanaren harrera

eta ederragoa da zure begiradaren xera,

eta nerabe naiz ironia honen gaixotasunean

ezti-jario jantzian blaiturik.

Dirdaitsua eta neurrigabea eta zeharrargitsua,

honelakoxea da zure ziurgabetasuna.

Zinez ez dut inoiz hala ere

zerua eztiz jantzia ikusi

 

zure kantuaz liluraturik

 

                                   nagoenean bezala.

 

GEREZIAK  DASTATZEN

 

Gereziak eskaintzen zenizkidan

eskutik eskura

eta ondoren zure mihiak

gerezi berberak bilatzen zituen

ahotik ahora.

 

Ganbiltasun biribila

balizko lerro batez eteten dena

meridiano batek Lurraren bueltan lez;

eta zurtoina,

goiko konkaduran sartzen da

fruituaren mami-barruraino,

bertan hazia topatzeko.

 

Eta gereziak eskaintzen zenizkidan

eskutik eskura

zure laztanen beroak

pentsamenduak aztoratzen zizkidan bitartean

unetik unera.      

 

Gerezien eskaintza gozoak

ezari-ezarian

zure ezpainak gorritzen zituen

irribarre horren gerizpean.

 

 

 

 

Gereziez margotzen dituzu

mundu honetako grinak,

gereziez bizitzen ere

zorion eta saminak.

 

Gereziak dastatzen amaitu genuen

goizetik gauera

baina zure mihiak

gereziak bilatzen jarraitu zuen

ahotik ahora.

GOIZEKO  KAFEA

 

Gaur berriz ere kafea egin dizut,

egunero bezala.

Kafe bizia, lurrintsu eta sarkorra.

Eta zure ohiko keinuaz

ongi etorria eman diozu,

begi itxiekin usaindu

eta asetasunez arnasa kanporatzerakoan

irribarre bat oparitu didazu,

egunero bezala.

 

Batzuetan gozoa nahi duzu, bi goilarakada.

Besteetan gutxiago, goilarakada bakarra.

Oso noizbehinka garratza, azukrerik ez.

Baina betiere beroa,

egunero bezala.

 

Kafearen zaporea irensten duzu

tostada, galleta edo ogiaz lagundurik,

azkenean olioz zipriztintzen dituzu guztiak,

eta kafearen indarra olioaren bizitasunaz

zure izatearen egonarrian bermatzen duzu,

egunero bezala.

 

Goizak triste, pattal edo motel has daitezke,

eta gure umorea erresumindua edo alaia,

bezperaren arabera, jaiki daiteke.

Baina kafea hortxe izango duzu

beti bezain bizia, lurrintsu eta sarkorra,

zuganako nire maitasuna

kafe katilu horrekin esnatzen den modura.

Egunero bezala.      

 

 

Jakin izan banu

zoriontasunaren sekretua

isiltasunaren dastamen xaloan dagoela,

ez nituzkeen oroiminaren korromioan

gogoetak ahituko.

 

Jakin izan banu

heriotzaren etorreran

unearen istant magikoek

gerora zirautela,

lorez jantziko nituzkeen

zinez jasotako

keinu eta kliska guztiak.

 

Eta jakin izan banu

zuregana daramaten bide guztiek

basamortu hotzenak zeharkaturik

eta sufrikariozko oihan beltzenen oihuz osaturik

berriz ere itxaroten didatela,

orduan dudarik gabe

bete-betean errepikatuko nituzkeen

http://kritikak.armiarma.com/?p=2393

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=400  

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=526  

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=845

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=831  

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=1338

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=1349

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=4097

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=4254

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=4888

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=4960

 

http://kritikak.armiarma.com/?p=4973

MAITALEEK  EZ  DUTE  HITZIK

 

Maitaleek ez dute hitzik

ez dute hitzik mahaiaren

alde  batetik bestera zeharkatzeko.

Haien begiradek ez dute

distiren beharrik, ez;

ez dute esanahiaren azalpenik behar,

ez dute oihuaren berotasunik behar

ez sakrifizioaren hoztasunik ere,

ez dute deusen eskakizunik behar.

 

Maitaleek ez dute hitzik

ez dute hitzik arnasaren

joan-etorria musikatzeko.

Haien musuek ez dute

ezpain bustien beharrik, ez;

ez dute helburuak plazaratzerik nahi,

ez dute arrakastaren aldarrikapenik nahi

ez porrotaren lotsan etsi ere,

ez dute ezertaz damutzerik.

 

Maitaleen artean hitz guztiak

azalean erretzen dira!

 

 

 

 

Ilunak distira kendu

estalkiaz egiten du.

Esku biekin arnasa jasoz                       

argia ezin da zendu.

 

 

 

Goiz argiaren laztana

gogoz dator guregana.

Maitasunaren indar betea

dohainik zaigu emana.

 

 

 

Gaur ihintza esnatu da goiz,

larre berdean edonoiz.

Zure eskutik edonoraino

joan nahiko nuke inoiz.

 

 

 

Sartalderantz doa Minho,

itsasoa ez da laño.

Benetan zaitut zu maiteago

kaioak kresala baino.

MUSURIK  GABEKO  LAZTANA

 

 

Gogorra da zure laztana

musurik ematen ez didazunean

zure irribarreak bihotza zarrastatzen dit

hitz goxoez lagundurik ez dagidazunean

zure begiradak barrenak kiskaltzen dizkit

begien kliskaz tartekaturik ez datorrenean

ankerra da zure presentzia

bakerik ez dakarkizunean

eraztun mugaezinek

nire amodioa kateatzen dute

esanahi zentzugabeetan

baina ez nauzu horrela aurkituko

ez duzu lortuko belusezko azalaren erantzunik

ez duzu sentituko odol gorriko maitasunik

ez zaitu liluratuko lurrun argiko islak

euri beltza dario euri beltza barrenari

iparraldeko haizeak bultzaturik

begirada sakon garbirik ez duzu eskainiko

ez du merezi zarama arakatzea

ohitura zamatsua da

Atlas menderatzeko adinakoa

eta ixilpean geratzen da dena

ezaxolaren oinazea, izan ere

gogorra da zure laztana

musurik ematen ez didazunean...

UTZIDAZUE

Utzidazue goiz argiaren lehen printzetan

 

belazeetatik irristan datorren

 

ihintzaren espiritu garbiarekin geratzen.

 

 

Utzidazue eliz dorreak dardarka

 

jartzen dituen amiamokoaren dotoreziarekin limurtzen.

 

 

Utzidazue basamortuaren isil-gordea aurkitu nahi duen

 

aszeta eremutarraren harrotasunarekin arnasten.

 

 

Utzidazue herri guztiak zeharkatuz

 

etengabe dabilen haizearen bakardadearekin lasaitzen.

 

 

Utzidazue iraizean agurturik

 

jasotzen duzun mutikoaren irribarrearekin gozatzen.

 

 

Utzidazue egunaren akaberan

 

mendi-hegietako arbasoekin solasten.

 

 

Utzidazue emakume baten laztan-begiradan

 

galtzen den nortasunarekin erotzen.

 

ZUREKIN  BALTSEAN

 

Baltsean aritzen nintzen zurekin

udako gau freskoetan,

eta ia ezertaz konturatzen ez zinen arren

maiteetan maiteena zinen niretzat.

Asko gozatzen nuen zurekin

baltsean aritzean.

Begiak itxirik zu, irekirik ni,

keinurik egin gabe zu, irribarretsu ni,

eta maiteetan maiteena zinen niretzat

ezer gutxi sumatzen zenuen arren.

 

Baltsean aritzen nintzen zurekin

udako gau freskoetan,

eta zure negarra asetzen nuen arte

besarkaturik igarotzen genituen minutuak

dantzan genbiltzan bitartean

alde batetik bestera.

 

Azkenean, baltsaren bukatze aldera,

erabat lokarturik ene besoetan zeuntzanean,

musu batez amaitzen nuen dantza

maiteetan maiteena zinela bermatuz.

Eta seaskan utzirik oheratzen nintzen,

gogoeten musikaz ene amets gozoetan

zurekin ere baltsean aritzeko.